Kadınlarda tükenmişlik, erkeklerde duyarsızlık
İş ve özel hayat dengesizliği, tükenmişlik sendromunun en büyük nedeni
Uzman Klinik Psikolog Uluğ Çağrı Beyaz, tükenmişlik sendromunu bireyin ruh halini etkileyen ve sosyal yaşamında zorluklar yaşayan bir psikolojik rahatsızlık olarak tanımladı. Beyaz, bu durumun genellikle iş stresiyle ilgili olarak ortaya çıktığını belirtti. Tükenmişlik sendromu yaşayan bireyler, rutinlerini yerine getirmekte zorluk çekerken, istek azlığı, korku, karamsarlık ve umutsuzluk gibi duygular hissediyorlar. Uluğ Çağrı Beyaz, "Tükenmişlik sendromu belirtileri fiziksel, psikolojik ve davranışsal boyutlar olarak üçe ayrılabilir." dedi.
Tükenmişlik sendromunun, iş ve özel hayatlarında denge kurmada zorlanan bireylerde sıkça görüldüğünü vurgulayan Beyaz, cinsiyetin belirleyici bir faktör olmadığını kaydetti. Kadınlarda tükenmişlik, erkeklerde ise duyarsızlık şeklinde ortaya çıkabilmektedir.
Tükenmişlik sendromunun, 1970'li yıllarda Amerikalı bir psikolog tarafından geliştirilen bir kavram olduğunu ifade eden Uluğ Çağrı Beyaz, günümüzde iş ve meslek hayatı ile birçok alanda karşılaşıldığını belirtti. Tükenmişlik sendromunun yalnızca bir yorgunluk hali değil, çok daha derin bir ruhsal durumu temsil ettiğini kaydederek, bu sendromu yaşayan kişilerin stresle başa çıkma ve günlük sorumluluklarını yerine getirme konusunda zorluk yaşadıklarını söyledi.
İş ve özel hayat dengesizliği en büyük neden
Beyaz, tükenmişlik sendromunun en büyük nedenlerinden birinin iş ve özel yaşamda denge kuramama olduğunu belirtti. "Sorumluluk almak, önemli kararlar vermek, işverenlerin baskısı ve zamanla yarışmak, tükenmişliğin nedenleri arasında yer alıyor." dedi. Ayrıca, bireyin yetiştirilme şekli ve kişilik özellikleri gibi kişisel faktörlerin de önemli bir etki oluşturduğunu ifade etti. A tipi kişilik özelliklerine sahip bireylerin daha fazla tükenmişlik yaşama eğiliminde olduklarını belirten Beyaz, sınır koyma konusunda zorluk çeken kişilerin de bu sendromdan etkilenebileceğini vurguladı.
Fiziksel, psikolojik ve davranışsal belirtiler görülüyor
Tükenmişlik sendromunun belirtileri üç boyutta ele alınabileceğini ifade eden Beyaz, fiziksel belirtiler arasında yorgunluk, bitkinlik, vücut ve baş ağrıları, iştah değişiklikleri ve uyku düzeninin bozulması gibi durumların bulunduğunu aktardı. Psikolojik belirtiler ise iş ve sosyal hayatta öfke patlamaları, ümitsizlik, tatminsizlik, özgüvensizlik, suçluluk ve düşmanlık hisleri şeklinde ortaya çıkabilir. Davranışsal boyutta ise sorumlulukları yerine getirmeme, öz bakımın düşmesi gibi belirtiler gözlemlenebilir.
Kadınlarda da erkeklerde de eşit oranda görülüyor
Beyaz, tükenmişlik sendromunun cinsiyetler arasında önemli bir farklılık göstermediğini belirtti. "Bilimsel veriler incelendiğinde, kadınlar ve erkekler arasında anlamlı bir fark yok." şeklinde konuşan Beyaz, kadınlarda bu durumun tükenmişlik olarak, erkeklerde ise duyarsızlık olarak kendini gösterdiğini kaydetti.
Tükenmişlik sendromu belirtilerini azaltacak öneriler
Beyaz, tükenmişlik sendromunu hafifletmek için bazı önerilerde bulundu. Kişilerin kendilerine iyi gelecek uğraşlara zaman ayırarak stresten uzaklaşmaları ve dinlenmeleri gerektiğini belirten Beyaz, profesyonel destek almanın ve sosyal çevreden yardım istemenin önemini vurguladı. Anlaşılmanın ve sorunlara çözüm arayışlarının, tükenmişlik hissini azaltmada büyük önem taşıdığını ifade etti. Ayrıca, ulaşılabilir hedefler belirlemenin motivasyonu artıracağını ve sendromun atlatılmasına yardımcı olacağını sözlerine ekledi. Bununla birlikte uyku alışkanlıklarının düzenli bir rutine oturtulması gerektiğini belirtti.
