Bebek sahibi olma yolculuğu, birçok çift için zaman zaman uzun ve sabır gerektiren bir süreç olabiliyor. Ancak tıbbın sürekli gelişen imkânları, bu süreci daha da kolaylaştırmakta ve çeşitli engellerin aşılmasına yardımcı olmaktadır. Son yıllarda tüp bebek tedavileri arasında önemli bir yer kazanan PRP (trombositten zengin plazma) yöntemi, Anadolu Sağlık Merkezi Hastanesi Tüp Bebek Merkezi Direktörü Prof. Dr. Tayfun Kutlu tarafından giderek daha fazla ilgi gördüğü vurgulanmıştır. Bu hücresel yaklaşım, özellikle düşük yumurtalık rezervine sahip kadınlar için yeni bir alternatif olarak öne çıkmaktadır. PRP, hastadan alınan az miktarda kanın özel bir işlemle hazırlanıp yumurtalıklara verilmesiyle, o bölgedeki doku yenilenmesini destekleyen bir yöntemdir.
PRP uygulamasında, hastadan yaklaşık 10-20 cc kadar kan alınır ki bu, bir çay bardağının onda biri kadardır. Prof. Dr. Kutlu, PRP'nin önemli olmasının sebebini kan hücreleri içinde en fazla büyüme faktörüne sahip trombositleri kullanmasında yattığını belirtmiştir. Alınan kan, özel bir işlemle ayrıştırılarak trombositten zengin plazma elde edilir. Yaklaşık yarım saatlik hazırlığın ardından elde edilen plazma, tüp bebekteki yumurta toplama işlemiyle benzer bir şekilde, fakat tersine olarak, ultrason eşliğinde vajinal yoldan yumurtalıklara enjekte edilir. İşlem, hafif anestezi altında ortalama 15-20 dakika sürmektedir. Daha önce dermatoloji ve ortopedi alanlarında cilt ve kıkırdak yenilenmesi amacıyla kullanılan bu yöntem, artık yumurtalık rezervi azalmış hastalarda yumurtalıkların canlandırılması için tercih edilir hale gelmiştir.
Yaş Değil, Yumurtalık Rezervi Önemli
Yumurtanın olgunlaşma süresinin 80 gün olduğunu belirten Prof. Dr. Kutlu, PRP'nin etkisini görmek için üç ay beklenmesi gerektiğini ifade etmiştir. Uygulama tekrarlanabilse de, genellikle tek bir uygulamada en yüksek etkinin bu üç aylık dönemde alındığı ve tam sonuçların 3-6 ay sürdüğü düşünülmektedir. PRP tedavisinin yaşa değil, yumurtalık rezervine göre değerlendirilmesi gerektiğinin altını çizen Kutlu, genç yaşta dahi rezervi düşük olan ve tüp bebek tedavisine yeterli yanıt veremeyen hastalar için PRP'nin uygun bir seçenek olabileceğini kaydetmiştir. PRP'ye ihtiyaç duyan hastaların genellikle tüp bebek aşamasına gelmiş oldukları ifade edilmektedir. Bu nedenle, yalnızca PRP sonrası doğal gebeliği beklemek çoğunlukla zaman kaybına yol açmaktadır. En etkili dönem olan ilk 3-6 ayda tedavinin tüp bebek süreci ile birleştirilmesinin daha doğru bir yaklaşım olduğu vurgulanmıştır.
Deneysel Bir Tedavi Olduğu Bilinmeli
PRP tedavisinin henüz deneysel kabul edildiğini belirten Kutlu, bazı hastalarda olumlu sonuçlar elde edilse de, bazılarında belirgin bir fayda görülemeyebileceğini söylemiştir. Bu nedenle yöntemin kesin kanıtlanmış bir tedavi olmadığı bilinmelidir. Ayrıca, PRP tedavisinin özellikle tüp bebekte en yüksek doz ilaçlara rağmen yalnızca bir ya da iki yumurta elde edilebilen ve tekrar denemelerde de sürekli düşük sayıda yumurta gelişimi gösteren hastalar için uygun bir seçenek olduğu belirtilmiştir. Bununla birlikte, ilk denemelerde yeterli sayıda yumurta ve embriyo elde edilmesine rağmen gebelik sağlanamayan hastaların PRP için uygun bir teknik olmadığı ifade edilmiştir.
Olası Yan Etkiler Tüp Bebekle Aynı
Kişinin kendi hücrelerini kullanan bir yöntem olması nedeniyle PRP tedavisinin herhangi bir olumsuz etkisinin bulunmadığını ifade eden Kutlu, fakat yine de cerrahi bir işlem olduğunu unutmamak gerektiğini belirtmiştir. Tıpkı tüp bebek uygulamalarında olduğu gibi hastaların işlemin tüm yönleri ile ilgili bilgilendirilerek onaylarının alındığı kaydedilmiştir. Teknik olarak benzer bir işlem olduğundan, tüp bebekte bahsedilen risklerin burada da geçerli olduğu vurgulanmıştır. Kanama, enfeksiyon veya organ ve damar yaralanması gibi riskler, her cerrahi işlemde olduğu gibi olasılıklar arasındadır. Ancak deneyimli sağlık merkezlerinde bu ve benzeri durumların çok düşük ihtimalle gerçekleştiği ve elde edilen faydaların bu risklerden çok daha fazla olduğu ifade edilmiştir.
