Kimyasallar, günlük yaşamda ve endüstriyel üretim süreçlerinde kritik bir rol oynamaktadır. Ancak, bu maddelerin yanlış yönetimi insan sağlığı, iş güvenliği ve çevre açısından ciddi tehditler oluşturabilir. Özellikle son zamanlarda yaşanan kimyasal madde zehirlenmeleri, haşere kontrolünde kullanılan kimyasallar ve yöntemler hakkında tartışmaları artırmıştır. Ege Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Kimya Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Canan Uraz, kimyasal risklerin ancak doğru bilgi, eğitim ve bilinçli uygulamalarla azaltılabileceğine dikkat çekerek önemli uyarılarda bulunmuştur.
Doç. Dr. Uraz, kimyasal maddelerin kullanımından kaynaklanan risklerin sağlık, güvenlik ve çevre gibi üç ana eksende değerlendirilmesi gerektiğini vurgulamaktadır. "Kimyasal maddeler; meslek hastalıklarından iş kazalarına, yangınlardan ekosistem bozulmalarına kadar geniş bir yelpazede tehdit oluşturabiliyor" diyen Uraz, özellikle ilaçlama yapan personelin yeterlilik düzeyinin artırılması gerektiğini ifade etmiştir. Tarım, sağlık veya çevre kontrolünde kullanılan kimyasallar, yüksek dikkat gerektirir. Bu nedenle çalışanların kimyasal güvenliği, ilk yardım, ekipman kullanımı, yasal mevzuatlar ve atık yönetimi gibi konularda kapsamlı eğitimlerden geçmesi gerekmektedir. Uraz, sadece eğitimlerin yeterli olmadığını, düzenli denetimlerin ve saha uygulamalarının da sürecin ayrılmaz bir parçası olduğunu belirtmiştir.
İş yerlerinde kurallara tam uyum şart
İş yerlerinde güvenli bir ilaçlama süreci için kritik adımları anlatan Doç. Dr. Uraz, güvenli bir ilaçlama sürecinin doğru ilaç seçimi ve etiket talimatlarının dikkatle okunmasıyla başladığını ifade etmiştir. "Çalışanların maske ve eldiven gibi uygun kişisel koruyucu donanımları kullanması, uygulama sırasında alanın boşaltılması ve rüzgar gibi hava koşullarına dikkat edilmesi zorunludur" diyen Uraz, ilaçlamaların genellikle sabah veya akşam saatlerinde, havanın daha serin olduğu zaman dilimlerinde yapılması gerektiği konusunda uyarıda bulunmuştur. Ayrıca, işlem sonrasında alanın yeterince havalandırılması, kimyasal atıkların doğru yönetimi, sızıntılara karşı önlem alınması ve acil durum planlarının hazır bulundurulması gerektiğini belirtmiştir.
Zehirlenme belirtileri sinsice ilerleyebilir
Kimyasal zehirlenme belirtilerinin hemen ortaya çıkmayabileceği konusunda uyarıda bulunan Doç. Dr. Uraz, "Semptomlar kimyasalın türüne ve maruziyet süresine göre değişebiliyor. Solunum güçlüğü, ciltte yanma, bulanık görme, bulantı, baş dönmesi ve kalp çarpıntısı gibi belirtiler görülürse zaman kaybetmeden tıbbi yardım almak gerekir" açıklamasında bulunmuştur. Özellikle bilinç kaybı ve nöbet gibi ağır durumlarda acil müdahalenin hayati önem taşıdığına dikkat çekmiştir.
Ev ilaçlamalarında gıda güvenliğine dikkat
Evlerde yapılan ilaçlamalarda da dikkat edilmesi gereken birçok husus olduğunu belirten Doç. Dr. Uraz, işlem öncesinde evcil hayvanların ve hane halkının ortamdan uzaklaştırılması ve gıdaların, mutfak gereçlerinin ile kişisel eşyaların koruma altına alınmasının önemini vurgulamıştır. Kimyasalların gıda ya da mutfak yüzeylerine bulaşmasının ciddi zehirlenmelere yol açabileceğini belirten Uraz, bu durumun bazen gıda zehirlenmesiyle karıştırılarak yanlış tedaviye sebep olabileceğini açıklamıştır. Kimyasal maddelere maruz kalma durumlarında antidotlar, göz yıkama istasyonları ve acil müdahale kitleri gibi ilk yardım malzemelerinin kolay erişilebilir yerlerde bulundurulması gerektiğini ifade etmiştir. Riskleri en aza indirmek için ruhsatlı firmalarla çalışılması, işlem sonrasında detaylı temizlik yapılması ve etkili havalandırmanın sağlanmasının sağlık açısından kritik öneme sahip olduğunu da eklemiştir.
